Verslag bewonersavond: Welke temperatuur krijgt ons warmtenet?

15 oktober 2024

We staan voor een belangrijke beslissing in de voortgang van het warmtenetproject. De Coöperatie Duurzame Vruchtenbuurt (CDV) werkt toe naar de oprichting van een coöperatief warmtebedrijf, waarbij wij als wijkbewoners/coöperatieleden samen de regie voeren over onze warmtevoorziening. We staan nu voor de keuze welk temperatuur-regime gehanteerd moet worden in ons warmtenet.

Onderzoeksbureau Tri-Es heeft drie varianten uitgewerkt. Op 7 oktober gaf Michael Urlings, onze projectleider, een toelichting op de drie varianten voor het leidingennetwerk, die nu voorliggen. De drie varianten, met ieder een eigen temperatuur-regime zijn: ZEKER (70 graden), HYBRIDE ( 55 graden) en FLEX (zo laag als mogelijk). Ook vertelde hij ons meer over de inpassing van het leidingnetwerk in de straat, stoep of wellicht over de daken of door de kruipruimtes.

In dit artikel lees je een samenvatting terug. Onderaan dit artikel kun je de presentatie terugkijken.

Het warmteverbruik in de wijk verminderen:
Bij alle drie de varianten wordt de prijs gedrukt, als we met zijn allen zo min mogelijk warmte verspillen of inefficiënt gebruiken. De huidige CV-ketels staan afgesteld op maximaal comfort. Dat wil zeggen; als er op een koude winterdag de gehele woning lekker warm stoken, lang douchen, en tegelijkertijd gebruikt iemand in de keuken de warme kraan. Dat komt zelden voor, maar het vermogen is al wel ingekocht. Dat kan dus beter.

Na een eerder wijkonderzoek hebben al veel bewoners de ketel op 70 graden gezet in plaats van op 90. Recent is er een vooronderzoek geweest of 55 graden ook voldoende is. Dat onderzoek wordt komende winter uitgebreid naar meer woningen en in de hoop wat meer echt koude dagen te vangen. Als blijkt dat de huizen dan nog steeds comfortabel zijn, kunnen we dus toe met minder Met een lagere warmtevraag hebben we meer profijt van de opgewekte warmte en is er minder warmte nodig. Dat scheelt in de kosten.

Om de vraag naar warmte te verminderen, moet de isolatiegraad van alle woningen omhoog. We werken momenteel aan een VvE-aanpak, waarin we een aanbod maken met aannemers om VvE’s te ontzorgen in de verduurzaming. Dat kan, doordat we met veel zijn, goedkoper worden dan een individuele huisaanpassing. En het voorkomt lastige discussies binnen de VvE’s over de gezamenlijke aanpak. Die kunnen zonder uitzoekwerk gebruik maken van het standaardaanbod. Dat geldt voor zowel dak- of kruipruimte-isolatie, als voor aanpassingen, die voor ieders individuele rekening komen, zoals vloerverwarming aanleggen of dubbel glas laten zetten.

Ook aan de afgifte van de warmte in huis zijn verbeteringen mogelijk. Haal de ombouw rond je radiatoren weg en zet je bank er niet vlak voor. Bevestig ventilatortjes onder de radiatoren, die de warme lucht door je kamer laten circuleren. Misschien heb je grotere of efficiëntere radiatoren nodig voor je ruimtes. Stel je radiatoren zo af, dat het warme water door het hele circuit stroomt (waterzijdig inregelen). Dat is efficiënter en beter voor je verwarmingsapparaat.

Meer weten over verduurzaming? Vraag een gesprek aan met onze energiecoaches: https://warmindewijk.nl/energiecoaches/ En houd onze website en nieuwsbrief in de gaten voor de meet-actie en de VvE-aanpak.

De drie varianten (drie temperatuur-regimes):
Met ‘temperatuur-regime’ wordt bedoeld, hoeveel warmte er door de collectieve leidingen vervoerd wordt (de kilometers leiding die door de straat lopen). Om in de woning zelf voldoende warmte te hebben, zal er soms een booster nodig zijn om het water verder op te warmen. De booster kan per woning zijn, maar kan ook per groep woningen zijn.

De bron (effluentleiding) aan de Valkenboskade heeft een gemiddelde temperatuur (12 graden), en dat wordt op verschillende momenten verder opgewarmd naar de benodigde temperatuur.

Variant ZEKER:
De temperatuur van het collectieve warmtenet is 70 graden. Lauw water wordt aangevoerd door  een pijp vanaf de bron aan de Valkenboskade tot aan een wijkwarmtepomp in het midden van de wijk. Daar wordt het van 12 graden opgewarmd tot 70 graden. Deze vaste temperatuur gaat dan de hele wijk door. Bij ZEKER wordt de warmte in de woningen via een warmtewisselaar (in de afleverset) afgegeven. De afleverset zorgt voor zowel de verwarming, als voor het tapwater, net als bij onze huidige CV-ketels. Er hoeft in de woningen dus nauwelijks verduurzaamd te worden om het huidige niveau van comfort voort te zetten. De geschatte aansluitkosten zijn relatief laag, omdat er niet veel apparatuur in het netwerk hoeft te worden ingebouwd. Maar de verbruikskosten zijn hoog (bedragen in de presentatie zijn indicatief). Er wordt nodeloos het hele jaar 70 graden rondgepompt in het hele netwerk. Op de langere termijn is dit de duurste variant. Er is veel elektriciteit nodig om het water zo warm te maken. Dat levert problemen op voor het huidige, overbelastte elektriciteitsnetwerk.

Variant HYBRIDE:
De temperatuur van het collectieve warmtenet is 55 graden. Net als bij ZEKER wordt lauw water aangevoerd en in een wijkwarmtepomp opgewarmd. Dat is nu tot 55 graden. De ruimteverwarming wordt ook hier in de woning opgewarmd via een warmtewisselaar. Het warm tapwater wordt met een booster of boiler nog verder verwarmd. Die booster kan individueel, maar kan ook collectief met een paar buren. In deze variant is Warmte-Koude Opslag (WKO) mogelijk. Dat zorgt ervoor dat je in piekuren op koude winterdagen de in de zomer opgespaarde warmte kunt gebruiken om het water in het net op 55 graden te houden. WKO bij 55 graden voorkomt slechts een deel van de overbelasting in het elektriciteitsnetwerk, maar lost dat probleem niet op. Het spaart kosten in het gebruik van de wijkwarmtepomp. Het verbruikerstarief wordt dus iets lager. Ook bij deze variant wordt er het hele jaar warmte rondgepompt door de wijk. De aansluitkosten bij HYBRIDE zijn hoger (bedragen in de presentatie zijn indicatief). Om het comfort op peil te houden, zijn er per woning zo’n één tot twee verduurzamingsmaatregelen nodig. Denk aan dubbel glas, vloer- en dakisolatie of grotere radiatoren. Veel mensen hebben hier al een deel van uitgevoerd. En het VvE-aanbod kan daarbij hulp bieden.

Overigens is er geen risico voor legionella, omdat het warmtenet een gesloten systeem is. Het warm tapwater dat uit de kraan komt wordt met een individuele boiler verwarmd tot veilige temperaturen.

Variant FLEX:
De temperatuur van het collectieve warmtenet is zo laag mogelijk, aangepast aan de warmtebehoefte in elk jaargetijde en bij de weersomstandigheden. De lauwe leiding vanaf de bron wordt door de hele wijk aangelegd. De opwarming tot gebruikstemperatuur gebeurt lokaler: in of bij de woningen. In deze variant zijn voor zowel het verwarmingswater, als het tapwater opwarmapparaten nodig. Bij het verwarmingswater kan dat individueel in de woning of met een aantal woningen samen in de openbare ruimte of bij iemand op het dak of in de kruipruimte/ kelder.

In de Vruchtenbuurt zijn veel verschillende woningen. Krappe appartementen en ruimere rijhuizen. Alleenwonenden en gezinnen. Verschillen in staat van onderhoud en verduurzaming. Bij FLEX worden er clusters van woningen gemaakt, die bij elkaar liggen en eenzelfde soort warmtebehoefte hebben. Per cluster wordt bekeken welke gebruikstemperatuur deze woningen nodig hebben en hoe dat cluster het water tot die temperatuur op wil warmen. Zo zal er voor portiekwoningen, vanwege de beperkte ruimte, iets in de openbare ruimte gerealiseerd moeten worden om het water tot 55 of 70 graden te verwarmen. Het kan dan ook voordeliger zijn als je in het cluster afspreekt allemaal wat verduurzamingsmaatregelen te nemen. Rijhuizen hebben meer ruimte om voor een individuele oplossing te kiezen, maar ook zij kunnen met hun buren samen kiezen voor een gezamenlijke oplossing om het verwarmingswater op te warmen tot gebruikstemperatuur.

In de FLEX-variant is de meeste keuzevrijheid voor deelnemers en clusters van deelnemers. Maar ook de meeste druk om in de nabije jaren de woningen startklaar te maken. Bij lage temperatuur aanvoerwater is een hogere isolatiegraad nodig om profijt te hebben van de lage temperatuur. Anders ben je veel kosten kwijt aan het gebruik van apparatuur voor het verder opwarmen, die ook weer het elektriciteitsnetwerk belasten.

De lange lauwe leidingen door de hele wijk zijn veel goedkoper dan de leidingen, die de andere varianten nodig hebben. Er kan goed gebruik gemaakt worden van grote WKO-bassins in de wijk, zoals wellicht in de grond onder sportvelden met kunstgras. De bron hoeft veel minder warmte op te wekken gedurende het jaar. De druk op het elektriciteitsnetwerk is in deze variant daardoor het laagst. In de FLEX-variant kan ook meteen verkoeling van de woningen op warme dagen mee genomen worden. En die zullen, gezien de klimaatveranderingen, steeds vaker voorkomen in de toekomst. De infrastructuur van de leidingen in het netwerk geeft veel meer keuzemogelijkheden. Daarover straks meer.

Variant FLEX is het duurst in de aanleg, want er zijn veel meer apparaten nodig. Maar de verbruikerskosten liggen veel lager, door die lange lauwe leidingen door de wijk. FLEX is het meest toekomstbestendig en op termijn het goedkoopst, maar verlangt ook de meeste onderlinge solidariteit en samenwerking.

Bij FLEX is het meeste overleg nodig met je buren over die keuzes. Per cluster moet de warmtebehoefte zo veel mogelijk verlaagd worden. Er moeten keuzes worden gemaakt, hoe je het water op de gewenste gebruikstemperatuur brengt. FLEX levert daarmee de meeste cohesie in de wijk op, die nodig is om samen in het coöperatieve warmtebedrijf de regie-in-eigen-hand-van-de-bewoners uit te voeren. Sociale cohesie is ook op zichzelf een pluspunt voor het woongenot en kan bijdragen aan het gevoel van welbevinden bij ons als Vruchtenbuurters.

Inpassing van leidingen in de wirwar van gemeentelijke leidingen:
In een tweede presentatie nam Michael Urlings ons mee in de infrastructuur van de leidingen, en hoe het per variant zal leiden tot een andere fasering.

Om warmteleidingen in de grond aan te leggen moet rekening gehouden worden met wat er verder al ligt: De rioolbuizen liggen in het midden van de straat, en waterleiding liggen in de stoep, net als veel andere leidingen. Warme buizen mogen niet te dicht bij de waterleiding liggen. Bij ZEKER en HYBRIDE moeten de leidingen aan 2 zijden van de straat, vlak naast de stoep aangelegd worden. Bij FLEX mogen de lauwe buizen wel in de stoep, vlak naast andere leidingen. Maar de aanvoerbuis naar een cluster kan ook langs een muur omhoog en verder over de daken gevoerd worden. Of door kruipruimten van een cluster woningen. Belangrijke voorwaarde daarvan is dat het warmtebedrijf moet wel toegang moet krijgen voor onderhoud. Je kunt aan beiden kanten van de straat voor een andere oplossing kiezen.

De gemeente is de riolering aan het vervangen. Het is niet mogelijk het warmtenet tegelijk met de nieuwe rioolbuizen aan te leggen. Vanwege de verschillende snelheden waarmee een rioolbuis en een warmteleiding aangelegd wordt, zitten de verschillende aannemers elkaar dan in de weg.

Bij ZEKER en HYBRIDE wordt ons netwerk in grote wijkblokken aangelegd. We volgen dan het spoor van de rioolvervanging. Bij FLEX hoeven de leidingen niet in de straat. Dan kan ieder cluster zelf bepalen wanneer ze er klaar voor zijn. Dan kan de stoep geopend worden, of de leiding kan op privéterrein, als daken en kruipruimten, aangelegd.

De aanleg door de hele wijk wordt voorzien in 4 jaar. Er is een duidelijke voortgang nodig om de subsidiegevers en de leningverstrekkers vertrouwen te laten houden in de goede afloop.

Er is werk aan de winkel!
De tijd van concrete uitvoeringsplannen is aangebroken. Ook in deze fase moeten we veel met elkaar praten, maar de vrijblijvende gedachtewisseling van de beginfase is voorbij.

  • We zoeken nog 40 woningen voor het onderzoek deze winter naar de mogelijkheden van een CV-temperatuur van maximaal 55 graden. Geef je op als je de coöperatie wilt helpen en/of nieuwsgierig bent naar de gevolgen voor jouw woning. Alle typen woning zijn welkom, ook met lage isoleringswaarde.
< Terug naar overzicht