Gesprek met Theo de Bruijn, Coöperatie Warmtenet Oost Wageningen (WOW)

Door Tiny Bergman

Het Warmtenet Oost Wageningen loopt een aantal jaren voor op Warm in de Wijk. De coöperatie WOW is in 2018 opgericht. Herfst 2024 gaat, naar verwachting, de spade de grond in voor het aanleggen van het leidingennetwerk en het plaatsen van de wijkwarmtepomp. Zomer 2026 zullen de huizen aangesloten worden.

Ik sprak met Theo de Bruijn, die eerder een lezing hield over het bedrijfsmodel in Wageningen op onze bewonersavond over governance. Hij geeft een kijkje in de keuken, wat er allemaal voor stappen nodig zijn bij de realisering van een warmtenet. Het gaat in Oost Wageningen om veel minder huizen, waardoor het makkelijker is om iedereen persoonlijk aan te spreken en bij het project te betrekken. In de Vruchtenbuurt gaat het over tien keer zoveel potentiële klanten van het warmtebedrijf.

Wat is de stand van zaken in Wageningen?

Er is een warmtebedrijf opgericht, wat het warmtenet gaat beheren. De coöperatie WOW en de Gemeente Wageningen hebben samen een Joint Venture gevormd, die voor 67% eigenaar is van het bedrijf. Warmtepartner Kelvin, leverancier van duurzame warmteprojecten, is voor 33 % eigenaar. Het warmtebedrijf heeft geen winstoogmerk. Het ontwerp voor het leidingennet ligt klaar en er is een locatie voor de warmtepomp gekozen. Het water zal in de zomer op 60 graden en in de winter op 70 graden worden aangevoerd naar de huizen. Bij hele strenge kou kan er nog bijgestookt worden op gas. Het warmtenet zal een reductie geven van 85 tot 90% minder CO2-uitstoot. Er is een inspraakronde geweest over de gemeentelijke ontwerp-omgevingsvergunning voor het leidingennet en de pomplocatie. Het wachten is nu op de voorlopige vergunning om te mogen gaan bouwen. Mensen kunnen in principe daarover nog in beroep gaan tot aan de Raad van State. Maar omdat het hele traject in samenspraak met de bewoners is gelopen, ligt dat niet in de lijn der verwachting.

Er is een gemeentelijke garantstelling aangevraagd. Dat geeft een gunstige 2 tot 3 % lagere rente voor leningen bij banken. Alle huizen zijn bezocht voor een ‘warme opname’: per huis werd gekeken wat er nodig is aan duurzaamheidsaanpassingen, voordat het aangesloten kan worden op het warmtenet. 90 % van de bewoners heeft een gebruikerscontract getekend. Dat gaat om 412 huizen. Het warmtenet kan niet verder uitbreiden buiten de wijkgrenzen, maar de overige 10% kan later alsnog aansluiten, als zij of de volgen de bewoners dat willen. Ieder die een contract tekent, wordt automatisch lid van de coöperatie WOW. Dit is straks kosteloos. Er zijn aanbestedingen gedaan voor het leidingennet en de bouw van de warmtepomp en voor de huisaansluitingen.

Al deze regeltrajecten met de gemeente, de financier en de ontwikkelaar lopen door elkaar en zijn van elkaar afhankelijk. Je moet weten wie er mee gaan doen, voor je een aanbestedingstraject kan gaan doen en offertes kan opvragen. De installateur moet bouwtekeningen maken. Daar moeten gemeentelijke vergunningen voor gevraagd worden. Een wirwar van regelzaken, die uiteindelijk tot een goed einde is gebracht.

Het warmtebedrijf WOW werkt met betaalde krachten. Er zijn nu totaal 2,5 à 3 FTE ingehuurd. Die zijn op hun deskundigheid en kwaliteiten beoordeeld. In principe zijn het bewoners uit de wijk. Maar er is ook één persoon van buiten de wijk.

Hoe hebben jullie bewoners erbij betrokken en enthousiast gemaakt?

Theo vertelt: ‘Vanaf het begin hebben we een heel open houding gehad en zijn we naar de mensen toe gegaan om te praten over hun zorgen, vragen, twijfels en kritisch opmerkingen. Bij de start vroegen we bij de gemeente welke bewoners daar bekend waren met interesse in duurzaamheid. Hen hebben we als eerste aangesproken om mee te denken. Daarna hebben we ons doel beperkt tot het ontwikkelen van een warmtenet. Onze focus lag niet op verduurzaming van huizen, of bevorderen van deelauto’s.  

We begonnen met het organiseren van brede bewonersavonden en vervolgens avonden over thema’s als techniek, en governance. Kritische vragenstellers boden we daarna een huisbezoek aan. Hun vragen, opmerkingen en zorgen hebben we heel serieus uitgevraagd en beantwoord. Zo was er een vrouw, die persé water van 80 graden wilde hebben. Het bleek dat haar installateur daarop had gehamerd. Die installateur is bij het gesprek uitgenodigd en we hebben hem kunnen meenemen in ons verhaal. Vervolgens hebben we bij deze vrouw uitgeprobeerd of haar ketel op 70 graden kon. Ze bleef het behaaglijk warm houden en deed vervolgens bij de bakker aan mond tot mond reclame voor het warmtenet!

Bij elke stap hebben we actief bewoners uitgenodigd mee te komen praten. Bij de governance, bij de aanbestedingen, bij de contracten. Bij het opstellen van de interne contracten over de aansluiting van bewoners bij het warmtebedrijf zijn drie sessies geweest. We presenteerden een ontwerpcontract, wat daarna nog twee keer bijgesteld is aan de hand van bewonersinbreng. Er waren straten, burengroepen en individuen betrokken de ontwikkeling van het contract; alle twijfels werden uitgebreid besproken. Het vertrouwen groeide en men ging tekenen!

De 10% mensen die niet mee doen, woont vooral in grondgebonden koopwoningen. Het zijn mensen, die toch een individuele oplossing prefereren, of die daar al in geïnvesteerd hebben. Anderen hadden net een nieuwe verwarmingsketel aan laten leggen. Ook zijn er bewoners in kleine appartementen, die heel veel zouden moeten verduurzamen en daarop dit moment niet voor kiezen. En er zijn oudere bewoners, die het hun tijd wel laten uitduren; die nog gaskachels hebben. De verwachting, is dat 7 à 8 % blijvend niet aan zal sluiten.’

Wat merken jullie van de recente negatieve publiciteit over warmtenetten in de kranten?

‘Mensen hadden de contracten al getekend, toen de recente krantenberichten kwamen. Er komen wel wat vragen, waar serieus op in gegaan wordt, maar het lukt goed om de mensen gerust te stellen. De warmtenetten in de krant zijn commerciële netten. Zij zijn niet transparant over de tariefopbouw en de winstmarge. In 2022 bij het tekenen van de contracten was de gasprijs enorm hoog, zodat het algauw een voordeliger alternatief leek. Het definitieve tarief bij WOW is nog niet bekend. Maar de samenstelling en opbouw ervan zal transparant  zijn, waarbij er geen winst zal worden gemaakt. Het tarief wordt aan het begin van het kalenderjaar vastgesteld. Als het aan het eind te hoog zou blijken, krijgen bewoners geld terug. Als het te laag blijkt, wordt het verschil uit de reserves bijgelegd. Voor het volgende jaar kan het tarief dan bijgesteld. De aanleg van een warmtenet is niet goedkoop; vooral de aanleg van het leidingennetwerk is een grote kostenpost.

Je moet het niet vergelijken met de gasprijzen van nu, maar je moet over een periode van 30 jaar kijken. Dan is er geen gas meer en is het alternatief: individueel investeren in een warmtepomp. Daar moet je zelf het nodige uitzoekwerk en geld aan besteden. Een individuele warmtepomp moet aangeschaft, aangesloten, onderhouden en vernieuwd worden. Als iedereen een eigen pomp koopt, dan komt er veel geluidsoverlast en moet het elektriciteitsnet verzwaard worden, wat tot een tariefsverhoging van de elektriciteit kan leiden.

Bij de coöperatie ben je naast klant ook mede-eigenaar. Je kunt met korte lijnen terecht bij het bestuur van de coöperatie. Het bestuur is zelf ook klant! Een coöperatie denkt vanaf het begin na over zo laag mogelijke  kosten van investeringen om de prijs (ook van hun eigen aansluiting) te drukken.’

De Wageningers zijn niet erg gealarmeerd door de recente ontwikkelingen met particuliere warmtenetten.

Warm in de Wijk wenst de Oost Wageningen veel succes bij de aanleg van hun warmtenet!

< Terug naar overzicht